Algemene vragen
De gedragscode is aangenomen door de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Kerk Amsterdam. Ze sluit nauw aan bij de gedragscode voor vrijwilligers én de Beroepscode en gedragsregels voor predikanten en kerkelijk werkers, zoals die beiden zijn aangenomen door de Synode van de Protestantse Kerk in Nederland.
Met andere woorden: de gedragscode geldt voor alle vrijwilligers en professionals in de PKA. Waar de gedragscode ruimte voor interpretatie laat, kan altijd een beroep gedaan worden op de twee andere genoemde documenten.
Wijkkerkenraden worden uitgenodigd om in aanvulling hierop de gedragscode ook zelf te bespreken en te bevestigen. De gedragscode in eenvoudige taal is een vertaling van de officiële gedragscode en bedoeld om die toegankelijker te maken. Ze heeft echter geen officiële status.
Contactpersonen zijn de ambassadeurs van het thema Veilige Kerk. Ze hebben drie hoofdtaken:
Aanspreekpunt: de contactpersonen zijn aanspreekpunt voor (met name praktische) verzoeken om informatie, voorlichting en toerusting. Waar nodig verwijzen ze door naar het Secretariaat Veilige Kerk.
Voorlichter: als voorlichter geeft de contactpersoon informatie vanuit het secretariaat Veilige Kerk door aan de wijkkerkenraad of pioniersplek. Ook organiseert de contactpersoon trainingen en voorlichtingsactiviteiten. Het secretariaat zorgt voor informatie en materiaal.
Aanjager: de contactpersoon zorgt dat het thema bespreekbaar is en blijft. Samen met vrijwilligerscoördinatoren werkt de contactpersoon aan een vaste systematiek, met onder andere:
- kennismakingsgesprekken en (tussentijdse) evaluatiegesprekken;
- veiligheid als regelmatig agendapunt tijdens vergaderingen;
- het bevorderen van toerusting en training;
- indien van toepassing het aanvragen van Verklaringen Omtrent het Gedrag.
Contactpersonen voeren in principe geen vertrouwelijke gesprekken met mensen die iets hebben gezien of meegemaakt. In dat geval verwijzen ze door naar de vertrouwenspersonen.
Natuurlijk hebben predikanten in veel gevallen ook een rol als vertrouwenspersoon. In veel gevallen zullen de vertrouwenspersonen voor hen eerder als adviseur dienen. Maar de vertrouwenspersonen kunnen ook de taak van een predikant overnemen. Dat is bijvoorbeeld zo als een predikant op de één of andere manier bij een casus betrokken is, als een predikant verwacht dat hij geen onafhankelijke positie kan innemen, of als een melder liever iemand spreekt die meer “op afstand” van het dagelijks gemeenteleven staat.
Het is verstandig als een kerkenraad het thema veiligheid ten minste een keer per jaar uitgebreid aan bod laat komen. Dit kan bijvoorbeeld door de gedragscode te bespreken en te kijken welke consequenties dit heeft voor de gemeente, door het PKA-beleid onder de loep te nemen of door een risico-analyse voor de wijkkerk of pioniersplek te maken.
Sowieso besluit de kerkenraad:
- voor welke (categorieën);
- vrijwilligers een VOG verplicht is;
- hoe kennismakingsgesprekken worden georganiseerd;
- welke preventieve maatregelen in welke situaties nog meer worden genomen (bijvoorbeeld twee personen op één jeugdgroep).
Als het goed is, hebben dergelijke organisaties zelf beleid op het gebied van veiligheid.
Dat kun je ook contractueel afdwingen. Dat doe je in elk geval als je twijfelt of de organisatie beleid heeft, en als het een organisatie is die met kwetsbare mensen of minderjarigen werkt. Neem dan in het contract op dat de organisatie het PKA-beleid op het gebied van Veilige Kerk overneemt of een eigen beleid voert dat ten minste gelijkwaardig is. Eventueel neem je daarbij een opsomming op van de verschillende acties die we als PKA minimaal noodzakelijk vinden. Zet verder in elk geval ook in het contract dat de organisatie bij incidenten onmiddellijk alle relevante informatie over het incident met jou deelt. Is er dan een incident, dan geef je die informatie door aan de persvoorlichter van de PKA. Die kan dan eventueel actie ondernemen.
De VOG voor vrijwilligers
In de kerk kennen we elkaar goed en vertrouwen we elkaar. We baseren ons in onze omgang op de Bijbel en hebben op basis daarvan een gedragscode opgesteld. Toch is dat helaas niet altijd genoeg.
Mensen buiten de kerk stellen ons daar vragen over, en na al het nieuws van de afgelopen jaren is dat begrijpelijk. Zij willen bijvoorbeeld hun kinderen of hun (groot)ouders beschermen. Met een Verklaring Omtrent Gedrag kun je op een eenvoudige manier laten zien dat je in elk geval nooit bent veroordeeld. Met de rest van het preventiebeleid proberen we ervoor te zorgen dat er verder ook niets fout gaat.
Ja dat mag. Om toch als een Veilige Kerk te kunnen blijven functioneren, moet de kerkenraad of het pioniersteam dan andere voorzorgsmaatregelen treffen. De vrijwilliger kan zijn/haar taak dan meestal niet meer op dezelfde manier doen als vroeger. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat hij/zij altijd met zijn tweeën op huisbezoek gaat. Of dat de kindergroep voortaan in de koffieruimte of de kerkzaal moet plaatsvinden, zodat er anderen bij zijn. Het is dus zowel voor de vrijwilliger als jullie kerk of pioniersplek makkelijker om gewoon een VOG in te leveren.
Een VOG is nodig voor de volgende vrijwillige functies:
- Jeugdwerkvrijwilliger
- Pastoraal of diaconaal bezoekwerker (alleen als er sprake is van afhankelijkheidsrelaties)
- Penningmeester
- Ledenadministrateur
- Contactpersoon Veilige Kerk
- Vrijwillige koster
Ook professionals moeten in veel gevallen een VOG inleveren. Dit wordt geregeld door de afdeling HR van de Protestantse Kerk Amsterdam.
Dat hangt een beetje van de situatie af. Vaak zullen minderjarigen hun vrijwilligerswerk samen met een volwassene doen (officieel noem je dat “onder toezicht van een meerderjarige”). In dat geval is een VOG niet altijd nodig.
Vanaf een jaar of vijftien (soms iets eerder, soms iets later) kan het voorkomen dat iemand zelfstandig verantwoordelijkheid draagt. Dan kan het nodig zijn om een VOG aan te vragen.
Het is goed om het volgende te weten:
- Een VOG geeft aan of je wel of geen strafblad hebt. Een strafblad krijg je pas als je ouder bent dan twaalf jaar en een misdrijf of ernstige overtreding begaat. Als je jonger bent dan twaalf heeft een VOG dus weinig zin.
- Lichte overtredingen zoals fietsen door rood licht en HALT-straffen staan niet op je strafblad (je krijgt dan dus gewoon een VOG)
- Meer over de VOG voor jongeren, plus een VOG-check, vind je op watdevog.nl (NB die site gaat eigenlijk over VOG’s voor stages enzo. Dat soort VOG’s kosten geld. De meeste VOG’s voor vrijwilligers zijn gratis.)
Vaak wel. Bij een VOG wordt gericht gescreend. Bij een penningmeester kijkt de overheid dus naar andere dingen dan bij een jeugdwerkvrijwilliger. Op welke punten we de verschillende vrijwilligers screenen, kun je zien in het VOG-formulier.
In de Protestantse Kerk Amsterdam hebben we afgesproken dat een VOG vier jaar geldig is. Dat is net zolang als de ambtstermijn van een ouderling of diaken.
Vrijwilligers die een andere taak gaan vervullen, moeten soms opnieuw een VOG inleveren.
Voor de meeste vrijwillige functies in de Protestantse Kerk Amsterdam is een VOG gratis. Criterium is dat er een afhankelijkheidsrelatie is en dat je in je functie te maken hebt met kwetsbare mensen (bijvoorbeeld minderjarigen, ouderen of mensen met een beperking).
Bij functies die niet aan dit criterium voldoen en bij professionele functies kost een VOG wel geld. Op de website van Dienst Justis vind je de actuele kosten. Vrijwilligers kunnen deze kosten (via jou als contactpersoon) declareren bij hun wijkkerk of pioniersplek.
Vrijwilligers die met een nieuwe functie beginnen, voeren eerst een kennismakingsgesprek met hun vrijwilligerscoördinator. Daarin bespreken ze de wederzijdse verwachtingen en komen ook de gedragscode en de VOG aan bod.
Als contactpersoon Veilige Kerk krijg jij van de vrijwilligerscoördinator bericht als het gesprek goed is verlopen en de vrijwilliger toestemming geeft voor het aanvragen van een VOG. Vervolgens vul jij dit formulier in. Je krijgt een bevestiging als dit is gebeurd. De Protestantse Kerk Amsterdam zet vervolgens de aanvraag voor de vrijwilliger klaar.
Zodra alles gereed is, ontvangt de vrijwilliger een mail van dienst Justis (dat is de screeningsautoriteit). Met behulp van DigiD kan de vrijwilliger nu zelf de aanvraag indienen. Als het goed is ploft de VOG nu binnen 8 weken op zijn/haar mat.
De originele VOG stopt de vrijwilliger in een enveloppe en stuurt deze (gratis) naar:
Protestantse Kerk Amsterdam
p/a Secretariaat Veilige Kerk
Antwoordnummer 11773
1000 RA Amsterdam
De VOG wordt in eerste instantie naar de vrijwilliger gestuurd. Dat gebeurt in de regel binnen acht weken. Zodra de vrijwilliger de VOG heeft ontvangen, stuurt hij/zij deze gratis naar:
Protestantse Kerk Amsterdam
p/a Secretariaat Veilige Kerk
Antwoordnummer 11773
1000 RA Amsterdam
Dit moet de originele VOG zijn, zodat het secretariaat kan controleren of de echtheidskenmerken kloppen.
Het secretariaat zal de VOG digitaal archiveren en jij als contactpersoon Veilige Kerk krijgt bericht dat alles in orde is.
Bij een VOG-aanvraag, kijkt de overheid alleen naar het strafrechtelijk verleden. Een vrijwilliger zonder strafblad krijgt dus altijd een VOG.
Heeft de vrijwilliger wel een strafblad, dan kijkt de overheid onder andere of de overtredingen relevant zijn voor de specifieke functie. Ook houdt de overheid rekening met de zogenaamde “terugkijktermijn”. Meer hierover vind je op de website van dienst Justis.
Een vrijwilliger die geen VOG krijgt, krijgt daar zelf bericht over. De kerk hoort dus niets. Als de vrijwilliger dat wil, kan hij/zij tegen deze beslissing in beroep gaan. Daarbij kan de vrijwilliger zich eventueel laten bijstaan door een advocaat.
DigiD zijn de inloggegevens waarmee je kunt inloggen bij diverse websites van de Nederlandse overheid. Een vrijwilliger zonder DigiD (of met een kwijtgeraakt DigiD) kan hier kijken.
Als je vrijwilliger geen e-mail of internet heeft, kun jij als contactpersoon Veilige Kerk vast een handje helpen. Je kunt bijvoorbeeld als post-e-mailadres optreden. Je nodigt de vrijwilliger dan uit als de mail van dienst Justis binnen is en ondersteunt bij het invullen van het DigiD.
Eventueel kun je de VOG ook zonder DigiD aanvragen. Hier zijn wel kosten aan verbonden en de vrijwilliger zal zelf naar het stadhuis of stadsdeelkantoor moeten.
De VOG voor professionals
Wat we schreven bij de VOG voor vrijwilligers geldt in grote mate ook voor de VOG voor professionals. Toch nog een aantal relevante vragen.Het aanvragen van VOG’s voor betaalde medewerkers die in dienst zijn van de PKA, verloopt via de afdeling personeelszaken van het kerkelijk bureau.
De afdeling personeelszaken zal contact opnemen met de professional. Jij hoeft daar geen actie op te ondernemen.
In zijn algemeenheid kun je zeggen dat de taakvelden waarvoor een VOG nodig is tussen professionals en vrijwilligers vergelijkbaar zijn. Professionals die een VOG moeten aanvragen zijn dus onder andere professionals
- die met kwetsbare mensen werken (bijvoorbeeld minderjarigen en ouderen);
- van wie mensen afhankelijk zijn;
- die verantwoordelijk zijn voor het geld van de kerk.
De kosten van de VOG voor professionals zijn terug te vinden op de website van Dienst Justis. Natuurlijk kunnen professionals deze kosten declareren.
Over de Vertrouwenspersonen
Onze vertrouwenspersonen zijn mevrouw Hannie Kraan en de heer Pieter Verstoep.
Mailen
Als je een vertrouwenspersoon mailt zal zij terugmailen of bellen. Dat hangt af van wat je in je mail hebt aangegeven over het opnemen van nader contact.
Bellen
Als je een vertrouwenspersoon belt hoef je je naam niet te noemen.
Dat is wel nodig:
– als je een afspraak maakt;
– als je wilt dat de vertrouwenspersoon je helpt met bemiddeling;
– als je een klacht wilt indienen.
Bellen gaat als volgt:
Stap 1
Als je belt, vraagt de vertrouwenspersoon wat er gebeurd is en wat je wilt. In de meeste gevallen maak je vervolgens een persoonlijke afspraak. De vertrouwenspersoon kan zo nog beter met jou op zoek naar een goede oplossing voor wat je hebt meegemaakt of gezien.
Is de vertrouwenspersoon telefonisch in gesprek, dan kun je je telefoonnummer achterlaten en belt de vertrouwenspersoon terug. Of je probeert het later nog een keer.
Stap 2
Afhankelijk van wat je hebt meegemaakt, wordt besproken wat je kunt doen:
– Advies vragen. De vertrouwenspersoon vertelt welke mogelijkheden er zijn.
– Bemiddeling vragen. De vertrouwenspersoon helpt om met iemand in gesprek te gaan.
– Een melding doen bij de kerk. De vertrouwenspersoon schrijft op wat er is gebeurd, maar doet verder niets, tenzij de ernst van de situatie dat vereist. Maar altijd in overleg met jou.
– Een klacht indienen bij de kerk. De vertrouwenspersoon legt je uit hoe je een klacht kunt indienen.
– Een klacht of melding indienen bij de politie. De vertrouwenspersoon legt uit hoe dat gaat.
– Als je nog niet weet wat je wilt, denkt de vertrouwenspersoon met je mee.
Als je dat wilt, zal de vertrouwenspersoon contact met je houden en je begeleiden tijdens een klachtenprocedure.
Je kunt contact opnemen met een vertrouwenspersoon als je ongepast, grensoverschrijdend gedrag heeft meegemaakt of gezien. Maar ook als je iets hebt gedaan dat ongepast is en daarover wilt praten.
Ongewenst gedrag is gedrag waardoor mensen zich ongemakkelijk voelen. Als je dat voor het eerst meemaakt, denk je misschien dat het per ongeluk of onhandig is. Vaak kun je het wel ter sprake brengen. Als het vaker voorkomt, het er langzaam in sluipt of opzettelijk gebeurt, kan dat heel vervelend zijn. Ongewenst gedrag is bijvoorbeeld gedrag waarbij iemand jouw lichamelijke grenzen overschrijdt. Maar ook intimidatie, pesten, diefstal of financiële misstanden horen bij ongepast gedrag.
Als Protestantse Kerk Amsterdam willen we ons gedrag laten passen bij de boodschap van het christelijk geloof. Gedrag dat hierbij past, willen we bevorderen. Gedrag dat hiermee strijdig is en grenzen overschrijdt, willen we bestrijden. Daarom hebben we gedragsregels opgesteld. Die lees je hier.
Als je een klacht wilt indienen, neem je eerst contact op met één van onze vertrouwenspersonen. Hij of zij legt je uit hoe de procedure verloopt. Daarna beslis je zelf wat je daarna wilt doen. Een klachtenprocedure kan ingrijpend zijn, ook voor jou. Daarom ondersteunt de vertrouwenspersoon je tijdens het proces.
Een eerste gesprek met een vertrouwenspersoon vindt anoniem plaats. Maar ook als je identiteit bekend is, is de vertrouwenspersoon aan geheimhouding gebonden.
Een klachtenprocedure in de kerk verloopt vertrouwelijk: alleen degenen die bij de behandeling betrokken zijn, weten wie je bent. Dit is een groot verschil met een juridische procedure die meestal van begin tot eind in de openbaarheid verloopt.
Als je besluit om je klacht ook aan de rechter voor te leggen, wordt de klachtenprocedure van de kerk opgeschort totdat de rechter uitspraak heeft gedaan.
Ja, dat kan.
Als je een melding wilt doen, neem je contact op met één van de vertrouwenspersoon. Bij een melding wordt de situatie die je hebt gezien of meegemaakt geregistreerd, dat kan anoniem. Er volgt dan (afhankelijk van de ernst van wat je hebt gezien) meestal geen klachtenprocedure.
Wel kun je met de vertrouwenspersoon afspreken om een aantal vervolggesprekken te voeren. Ook kan de vertrouwenspersoon je doorverwijzen naar een gespecialiseerde pastor.
Het beste kun je deze persoon zo snel mogelijk doorverwijzen naar de vertrouwenspersonen, die hebben ongetwijfeld meer kennis en ervaring op dit gebied dan jij.
Dit kan anoniem en/of vertrouwelijk. De vertrouwenspersoon luistert naar het verhaal en helpt te bepalen wat de melder er het beste mee kan doen.
In gesprek met de vertrouwenspersoon kan hij/zij bijvoorbeeld besluiten om alleen een melding te doen of een klacht in te dienen. Ook kan de persoon besluiten om met iemand in gesprek te gaan. De vertrouwenspersoon kan daarbij ondersteunen en adviseren. Als de melder dat wil, kan de vertrouwenspersoon hem/haar ook in contact brengen met een gespecialiseerde pastor.
Natuurlijk kun je ook zelf in contact treden met de vertrouwenspersoon. Zeker in situaties die ernstig lijken, kan dat geen kwaad. Realiseer je wel dat jij altijd “van horen zeggen” spreekt. Een melding van een direct betrokkene is daarom altijd meer bruikbaar.
Dat is begrijpelijk. Voor gemeenteleden ben jij waarschijnlijk zichtbaarder dan de vertrouwenspersonen. Toch hoort het niet bij jouw taak. Het beste kun je deze mensen in contact brengen met de vertrouwenspersonen. Zij hebben de specialistische kennis.
Dat klopt. Toch is het zo goed als onmogelijk dat één persoon er zowel voor de beschuldigde als het slachtoffer kan zijn.
Daarom hebben we ook twee vertrouwenspersonen aangesteld.
Deze vertrouwenspersonen hebben onderling geen contact over de inhoud van dezelfde zaak, tenzij beide partijen dat zelf willen.
Ze kunnen de beschuldigde helpen te bedenken hoe hij/zij het beste met de situatie kan omgaan. De vertrouwenspersonen kunnen hem/haar bijvoorbeeld in contact brengen met een gespecialiseerde pastor. Ook kunnen ze optreden als bemiddelaar in een gesprek tussen beschuldigde en slachtoffer.
De vertrouwenspersoon kan de beschuldigde gedurende het hele proces bijstaan.
