Algemene vragen
De gedragscode is aangenomen door de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Kerk Amsterdam. Ze sluit nauw aan bij de gedragscode voor vrijwilligers én de Beroepscode en gedragsregels voor predikanten en kerkelijk werkers, zoals die beiden zijn aangenomen door de Synode van de Protestantse Kerk in Nederland.
Met andere woorden: de gedragscode geldt voor alle vrijwilligers en professionals in de PKA. Waar de gedragscode ruimte voor interpretatie laat, kan altijd een beroep gedaan worden op de twee andere genoemde documenten.
Wijkkerkenraden worden uitgenodigd om in aanvulling hierop de gedragscode ook zelf te bespreken en te bevestigen. De gedragscode in eenvoudige taal is een vertaling van de officiële gedragscode en bedoeld om die toegankelijker te maken. Ze heeft echter geen officiële status.
Contactpersonen zijn de ambassadeurs van het thema Veilige Kerk. Ze hebben drie hoofdtaken:
- Aanspreekpunt: de contactpersonen zijn aanspreekpunt voor (met name praktische) verzoeken om informatie, voorlichting en toerusting. Waar nodig verwijzen ze door naar het Secretariaat Veilige Kerk.
- Voorlichter: als voorlichter geeft de contactpersoon informatie vanuit het secretariaat Veilige Kerk door aan de wijkkerkenraad of pioniersplek. Ook organiseert de contactpersoon trainingen en voorlichtingsactiviteiten. Het secretariaat zorgt voor informatie en materiaal.
- Aanjager: de contactpersoon zorgt dat het thema bespreekbaar is en blijft. Samen met vrijwilligerscoördinatoren werkt de contactpersoon aan een vaste systematiek, met onder andere:
- kennismakingsgesprekken en (tussentijdse) evaluatiegesprekken;
- veiligheid als regelmatig agendapunt tijdens vergaderingen;
- het bevorderen van toerusting en training
- indien van toepassing het aanvragen van Verklaringen Omtrent het Gedrag.
Contactpersonen voeren in principe geen vertrouwelijke gesprekken met mensen die iets hebben gezien of meegemaakt. In dat geval verwijzen ze door naar de vertrouwenspersonen.
Natuurlijk hebben predikanten in veel gevallen ook een rol als vertrouwenspersoon. In veel gevallen zullen de vertrouwenspersonen voor hen eerder als adviseur dienen. Maar de vertrouwenspersonen kunnen ook de taak van een predikant overnemen. Dat is bijvoorbeeld zo als een predikant op de één of andere manier bij een casus betrokken is, als een predikant verwacht dat hij geen onafhankelijke positie kan innemen, of als een melder liever iemand spreekt die meer “op afstand” van het dagelijks gemeenteleven staat.
Het is verstandig als een kerkenraad het thema veiligheid ten minste een keer per jaar uitgebreid aan bod laat komen. Dit kan bijvoorbeeld door de gedragscode te bespreken en te kijken welke consequenties dit heeft voor de gemeente, door het PKA-beleid onder de loep te nemen of door een risico-analyse voor de wijkkerk of pioniersplek te maken.
Sowieso besluit de kerkenraad:
- voor welke (categorieën) vrijwilligers een VOG verplicht is;
- hoe kennismakingsgesprekken worden georganiseerd;
- welke preventieve maatregelen in welke situaties nog meer worden genomen (bijvoorbeeld twee personen op één jeugdgroep).
Als het goed is, hebben dergelijke organisaties zelf beleid op het gebied van veiligheid.
Dat kun je ook contractueel afdwingen. Dat doe je in elk geval als je twijfelt of de organisatie beleid heeft, en als het een organisatie is die met kwetsbare mensen of minderjarigen werkt. Neem dan in het contract op dat de organisatie het PKA-beleid op het gebied van Veilige Kerk overneemt of een eigen beleid voert dat ten minste gelijkwaardig is. Eventueel neem je daarbij een opsomming op van de verschillende acties die we als PKA minimaal noodzakelijk vinden.
Over de Verklaring Omtrent Gedrag
In de kerk kennen we elkaar goed en vertrouwen we elkaar ook. We baseren ons in onze omgang op de Bijbel en hebben op basis daarvan ook een gedragscode opgesteld. Toch is dat helaas niet altijd genoeg. Mensen buiten de kerk stellen ons daar vragen over, en na al het nieuws van de afgelopen jaren is dat terecht. Zij willen bijvoorbeeld hun kinderen of hun (groot)ouders beschermen. Met een Verklaring Omtrent Gedrag kun je op een eenvoudige manier laten zien dat je in elk geval nooit bent veroordeeld. Met de rest van het preventiebeleid proberen we ervoor te zorgen dat er verder ook niets fout gaat.
Ja dat mag. Als contactpersoon Veilige Kerk zorg je dan (samen met de kerkenraad of het pioniersteam) voor andere voorzorgsmaatregelen treffen. De vrijwilliger kan zijn taak dan meestal niet meer op dezelfde manier doen als vroeger. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat hij/zij altijd met zijn tweeën op huisbezoek gaat. Of dat hij/zij de kindergroep voortaan in de koffieruimte of de kerkzaal moet doen, zodat er anderen bij zijn. Het is dus makkelijker om gewoon een VOG in te leveren.
Een VOG is nodig voor de volgende vrijwillige functies:
- Jeugdwerkvrijwilliger
- Pastoraal of diaconaal bezoekwerker (alleen als er sprake is van afhankelijkheidsrelaties)
- Penningmeester
- Ledenadministrateur
- Coördinator Veilige Kerk (portefeuillehouder)
- Vrijwillige koster
Dat hangt een beetje van de situatie af. Vaak zullen minderjarigen hun vrijwilligerswerk samen met een volwassene doen (officieel noem je dat “onder toezicht van een meerderjarige”). In dat geval is een VOG niet altijd nodig.
Vanaf een jaar of vijftien (soms iets eerder, soms iets later) kan het voorkomen dat iemand zelfstandig verantwoordelijkheid draagt. Dan kan het nodig zijn om een VOG aan te vragen.
Het is goed om het volgende te weten:
- Een VOG geeft aan of je wel of geen strafblad hebt. Een strafblad krijg je pas als je ouder bent dan twaalf jaar en een misdrijf of ernstige overtreding begaat. Als je jonger bent dan twaalf heeft een VOG dus weinig zin.
- Lichte overtredingen zoals fietsen door rood licht en HALT-straffen staan niet op je strafblad (je krijgt dan dus gewoon een VOG)
- Meer over de VOG voor jongeren, plus een VOG-check, vind je op watdevog.nl (NB die site gaat eigenlijk over VOG’s voor stages enzo. Dat soort VOG’s kosten geld. De meeste VOG’s voor vrijwilligers zijn gratis.)
De professionele functies waarvoor een VOG nodig is, zijn vergelijkbaar met de vrijwillige functies waarvoor een VOG nodig is. Je kunt dan denken aan jeugdwerkers, dominees, kosters en financieel medewerkers.
Nieuwe professionals worden hiervan gedurende hun sollicitatieprocedure op de hoogte gesteld. Mensen die al in de Protestantse Kerk Amsterdam werken krijgen hierover bericht van de afdeling HR van het Kerkelijk Bureau.
Het aanvragen van VOG’s voor professionals wordt gecoördineerd door de afdeling HR van het Kerkelijk Bureau.
Vaak wel. Bij een VOG wordt gericht gescreend. Bij een penningmeester kijkt de overheid dus naar andere dingen dan bij een jeugdwerkvrijwilliger. Als coördinator Veilige Kerk kun je de verschillen zien door in het VOG-formulier verschillende opties aan te vinken.
In de Protestantse Kerk Amsterdam hebben we afgesproken dat een VOG vier jaar geldig is. Dat is net zolang als de ambtstermijn van een ouderling of diaken.
Als een vrijwilliger een andere taak gaat vervullen, moet hij/zij soms opnieuw een VOG inleveren.
Voor de meeste vrijwillige functies in de Protestantse Kerk Amsterdam is een VOG gratis.
Criterium voor zo’n gratis VOG is dat er een afhankelijkheidsrelatie is en dat je in je functie te maken hebt met kwetsbare mensen (bijvoorbeeld minderjarigen, ouderen of mensen met een beperking). Dit zijn de functieprofielen 84 en 85.
Bij functies die niet aan dit criterium voldoen en bij professionele functies kost een VOG €33,85 (prijspeil 2018). Deze kosten kan de vrijwilliger declareren.
Met een vrijwilliger die een nieuwe functie gaat doen, voer je eerst een kennismakingsgesprek. Dat doe je ook als je de vrijwilliger al kent of als hij/zij de functie ook in het verleden al eens heeft bekleed. Het kennismakingsgesprek gaat namelijk over de functie en dan vooral over zoals die nú is. In dat kennismakingsgesprek bespreek je de wederzijdse verwachtingen en komen ook de gedragscode en de VOG aan bod. Eventueel kun je dit gesprek laten doen door iemand die meer over de functie weet.
Tijdens het gesprek vraag je toestemming om gegevens van de vrijwilliger door te geven aan het Kerkelijk Bureau van de Protestantse Kerk Amsterdam, ten behoeve van het aanvragen van een VOG. Om welke gegevens het gaat, vind je in dit formulier. Zodra je (mondeling of schriftelijk) toestemming hebt, vul je het formulier in. Jij en de vrijwilliger krijgen een bevestiging. De Protestantse Kerk Amsterdam zet vervolgens de VOG-aanvraag voor de vrijwilliger klaar.
Zodra alles gereed is, ontvang de vrijwilliger een mail van dienst Justis (dat is de screeningsautoriteit). Met behulp van DigiD kan hij/zij nu zelf de aanvraag indienen. Als het goed is ploft de VOG nu binnen 8 weken bij de vrijwilliger op de mat.
De vrijwilliger stuurt de VOG (gratis) naar:
Kerkelijk Bureau Protestantse Kerk Amsterdam
Secretariaat Veilige Kerk
Antwoordnummer ….
…. .. Amsterdam
Bij een VOG aanvraag kijkt de overheid naar het strafrechtelijk verleden van de vrijwilliger. Als de vrijwilliger geen strafblad heeft, krijgt hij/zij altijd een VOG.
Is er wel sprake van een strafblad, dan kijken ze onder andere of de overtredingen relevant zijn voor de functie. Ook houden ze rekening met de zogenaamde “terugkijktermijn”. Meer hierover vind je op de website van dienst Justis.
Als de vrijwilliger geen VOG krijgt, krijgt hij/zij daar zelf bericht over. De kerk hoort dus niets. Als de vrijwilliger dat wil, kan hij/zij tegen deze beslissing in beroep gaan. Daarbij kun hij/zij zich eventueel laten bijstaan door een advocaat.
Het DigiD zijn de inloggegevens waarmee je kunt inloggen bij diverse websites van de Nederlandse overheid. Heeft je vrijwilliger geen DigiD of is hij/zij het DigiD kwijt, kijk dan hier.
Als je vrijwilliger geen e-mail of internet heeft, kun je als coördinator Veilige Kerk van als post-e-mailadres optreden. Je nodigt de vrijwilliger dan uit als de mail van dienst Justis binnen is en ondersteunt hem/haar bij het invullen van het DigiD.
Eventueel kun je de vrijwilliger ook aanbieden om de VOG zonder DigiD aan te vragen. Hier zijn wel kosten aan verbonden en de vrijwilliger zal zelf naar het stadhuis of stadsdeelkantoor moeten.
Over de vertrouwenspersonen
Onze vertrouwenspersonen zijn mevrouw Hannie Kraan en de heer Pieter Verstoep.
Voor jou als contactpersoon Veilige Kerk hebben de vertrouwenspersonen waarschijnlijk vooral een adviserende rol. Je kunt contact opnemen met een vertrouwenspersoon als je ongepast, grensoverschrijdend gedrag hebt meegemaakt of gezien. Maar ook als je geconfronteerd wordt met geruchten in de gemeente kun je bij de vertrouwenspersonen terecht.
De vertrouwenspersonen zijn overigens ook beschikbaar voor mensen die iets hebben gedaan dat ongepast is en daarover willen praten.
Je kunt in principe anoniem contact opnemen met een vertrouwenspersoon. Maar wanneer je als contactpersoon Veilige Kerk om advies vraagt, is het vaak wel handig om je bekend te maken.
Mailen
Als je een vertrouwenspersoon mailt zal zij terugmailen of bellen. Dat hangt af van wat je in je mail hebt aangegeven over het opnemen van nader contact.
Bellen
Als je een vertrouwenspersoon belt hoef je je naam niet te noemen.
Dat is wel nodig:
– als je een afspraak maakt;
– als je wilt dat de vertrouwenspersoon je helpt met bemiddeling;
– als je een klacht wilt indienen.
Bellen gaat als volgt:
Stap 1
Als je belt, vraagt de vertrouwenspersoon wat er gebeurd is en wat je wilt. Soms volstaat telefonisch advies, soms is het handig om een nadere afspraak te maken. De vertrouwenspersoon kan zo nog beter met jou op zoek naar een goede oplossing.
Is de vertrouwenspersoon telefonisch in gesprek, dan kun je je telefoonnummer achterlaten en belt de vertrouwenspersoon terug. Of je probeert het later nog een keer.
Stap 2
Afhankelijk van de situatie, wordt besproken wat je kunt doen:
– Advies vragen. De vertrouwenspersoon vertelt welke mogelijkheden er zijn.
– Bemiddeling vragen. De vertrouwenspersoon helpt om met iemand in gesprek te gaan.
– Een melding doen bij de kerk. De vertrouwenspersoon schrijft op wat er is gebeurd, maar doet verder niets, tenzij de ernst van de situatie dat vereist. Maar altijd in overleg met jou.
– Een klacht indienen bij de kerk. De vertrouwenspersoon legt je uit hoe je een klacht kunt indienen.
– Een klacht of melding indienen bij de politie. De vertrouwenspersoon legt uit hoe dat gaat.
– Als je nog niet weet wat je wilt, denkt de vertrouwenspersoon met je mee.
Als je dat wilt, zal de vertrouwenspersoon contact met je houden en je begeleiden tijdens een klachtenprocedure.
Ongepast gedrag is gedrag waardoor mensen zich ongemakkelijk voelen. Als je dat voor het eerst meemaakt, denk je misschien dat het per ongeluk of onhandig is. Vaak kun je het wel ter sprake brengen. Als het vaker voorkomt, het er langzaam in sluipt of opzettelijk gebeurt, kan dat heel vervelend zijn. Ongepast gedrag is bijvoorbeeld gedrag waarbij iemand jouw lichamelijke grenzen overschrijdt. Maar ook intimidatie, pesten, diefstal of financiële misstanden horen bij ongepast gedrag.
Als Protestantse Kerk Amsterdam willen we ons gedrag laten passen bij de boodschap van het christelijk geloof. Gedrag dat hierbij past, willen we bevorderen. Gedrag dat hiermee strijdig is en grenzen overschrijdt, willen we bestrijden. Daarom hebben we gedragsregels opgesteld. Die lees je hier.
Als je een klacht wilt indienen, neem je eerst contact op met één van onze vertrouwenspersonen. Hij of zij legt je uit hoe de procedure verloopt. Daarna beslis je zelf wat je daarna wilt doen. Een klachtenprocedure kan ingrijpend zijn, ook voor jou. Daarom ondersteunt de vertrouwenspersoon je tijdens het proces.
Een eerste gesprek met een vertrouwenspersoon vindt anoniem plaats. Maar ook als je identiteit bekend is, is de vertrouwenspersoon aan geheimhouding gebonden.
Een klachtenprocedure in de kerk verloopt vertrouwelijk: alleen degenen die bij de behandeling betrokken zijn, weten wie je bent. Dit is een groot verschil met een juridische procedure die meestal van begin tot eind in de openbaarheid verloopt.
Als je besluit om je klacht ook aan de rechter voor te leggen, wordt de klachtenprocedure van de kerk opgeschort totdat de rechter uitspraak heeft gedaan.
Ja, dat kan.
Als je een melding wilt doen, neem je contact op met één van de vertrouwenspersoon. Bij een melding wordt de situatie die je hebt gezien of meegemaakt geregistreerd, dat kan anoniem. Er volgt dan (afhankelijk van de ernst van wat je hebt gezien) meestal geen klachtenprocedure.
Wel kun je met de vertrouwenspersoon afspreken om een aantal vervolggesprekken te voeren. Ook kan de vertrouwenspersoon je doorverwijzen naar een gespecialiseerde pastor.
Als je iets hebt gezien of meegemaakt dat volgens jou ongepast is, kun je contact opnemen met de vertrouwenspersonen. Dit kan anoniem en/of vertrouwelijk. De vertrouwenspersoon luistert naar je verhaal en helpt je te bepalen wat je er het beste mee kunt doen.
In gesprek met de vertrouwenspersoon kun je bijvoorbeeld besluiten om alleen een melding te doen of een klacht in te dienen. Ook kun je besluiten om met iemand in gesprek te gaan. De vertrouwenspersoon kan je daarbij ondersteunen en adviseren. Als je dat wilt, kan de vertrouwenspersoon je ook in contact brengen met een gespecialiseerde pastor.
Ja, dat kan. Als je met iemand in gesprek wilt gaan over iets wat je hebt gezien of meegemaakt, kan de vertrouwenspersoon je helpen als bemiddelaar. Ook kan de vertrouwenspersoon je adviseren over hoe je zo’n gesprek het beste kunt aanpakken.
Onze vertrouwenspersonen zijn er in die situatie ook voor jou. Ze helpen je te bedenken hoe je het beste met de situatie kunt omgaan. De vertrouwenspersonen kunnen je bijvoorbeeld in contact brengen met een gespecialiseerde pastor. Ook kunnen ze optreden als bemiddelaar in een gesprek tussen jou en het slachtoffer.
De vertrouwenspersoon staat je gedurende het hele proces bij. Als het slachtoffer ook contact zoekt met de vertrouwenspersonen, wordt hij/zij doorverwezen naar de tweede vertrouwenspersoon. Deze twee vertrouwenspersonen hebben onderling geen contact over de inhoud van jullie zaak, tenzij beide partijen dat zelf willen.
