‘Ik wil de tijd snappen waarin ik leef’
Tim Vreugdenhil (43) ging op 1 maart aan de slag als stadspredikant van de Protestantse Kerk Amsterdam. De ondernemende theoloog richt zich met zijn CityKerk op thema’s die naadloos aansluiten op het leven van de Amsterdammers van nu. Ook als stadspredikant gebruikt hij die actuele benadering.
Om met de deur in huis te vallen: Wat is een stadspredikant eigenlijk?
Dat moet ik nog uitvinden! In Amsterdam ben ik de derde, Abeltje Hoogenkamp en Rob Visser gingen me voor. Mijn taakomschrijving is heel beknopt: zorg dat je in een vrije en persoonlijke rol het geluid van de kerk in het maatschappelijke debat laat horen. De Protestantse Kerk wil graag bijdragen aan actuele discussies, maar wordt niet altijd gebeld als er iets speelt. Daarom is mij gevraagd om namens ons allemaal te zoeken naar kansen om mee te doen. Niet als een spin in een web, maar eerder als iemand die de weg weet in de mierenhoop. Die zich erin stort en dan tegen interessante mensen en dingen aanloopt.
Je in een mierenhoop storten klinkt gedurfd. Ben jij zo avontuurlijk aangelegd?
Ik ben geen geboren avonturier en denk snel: kan ik dat wel? Maar in tweede instantie wordt dat: ik ga ervoor! Ik was vijftien jaar lang met veel plezier dominee in Amstelveen en Amsterdam. Toen realiseerde ik me dat 99% van de stad zich met andere dingen bezighield dan ik. Ik werd onrustig, had het gevoel dat ik een betere dominee kon worden. Sinds drie jaar kan ik als ondernemende theoloog – en nu ook als stadspredikant – thema’s kiezen die precies matchen met de dingen die Amsterdammers doen en denken.
Kreeg je als reli-ondernemer een duidelijker beeld van Amsterdam?
Ja, domweg omdat ik veel meer tijd heb om met Amsterdammers én bedrijven te praten. Als gemeentepredikant kwam ik nooit bij een bedrijf op bezoek, want wat moest ik daar? Maar de afgelopen jaren organiseerde ik er inspiratiesessies en leerde een hoop als ik er rondliep. Ik heb een hunkering om de tijd te snappen waarin ik leef. Het is een oneindige bezigheid en dat vind ik leuk. Ik sta elke dag op met de gedachte: wat ga ik nu weer beleven? In welke situatie zitten we? Wat voor samenleving hebben we in de stad? Hoe staan we er over vijftien jaar voor?
Oneindige bezigheid… Is de actuele ‘plattegrond’ van Amsterdam voor jou nooit af?
Het woord plattegrond suggereert overzicht, maar er zijn zoveel conflicterende meningen! In de stad wordt woest gedebatteerd over van alles. Neem raamprostitutie op de Wallen, een fenomeen dat nu onder vuur ligt. Veel Amsterdammers willen verandering of zelfs dat de prostitutie helemaal verdwijnt. Dat roept meteen tegenspraak op, om te beginnen van een deel van de sekswerkers. Ik lees veel over zo’n onderwerp, maar als ik het daarbij hou, doorgrond ik het niet. Ik denk dan: wie ken ik uit die wereld, wie is een interessante gesprekspartner? Ambtenaren en organisaties willen vast met mij praten, maar als stadspredikant wil ik juist ook de mensen spreken die er middenin zitten, zoals de sekswerkers zelf, met hun wensen, sores en hoop. Dan komt een onderwerp pas tot leven.
Kun je een moment noemen waarop die benadering zich uitbetaalde?
Een tijd geleden maakte ik voor CityKerk een programma over het thema hedendaagse liefde. Mijn team vond dat ik me moest inschrijven op datingapp Tinder in plaats van er alleen over te praten. Ik had die app nog nooit gezien en zei: hou op, laten we het een beetje serieus houden. Maar zij wáren serieus. Dus maakte ik een Tinderprofiel aan waarin ik zei dat ik geïnteresseerd ben in andermans verhalen. Een goed voorbeeld van zo’n spannende stap waar ik eerst drie keer over moest nadenken! Maar ik was verbaasd over het aantal mensen dat hun hart openstelde over de liefde en wat de app hen opleverde. Ik kreeg meer menselijke input uit een uurtje swipen dan ik ooit uit boeken kan halen.
Wat ga je doen met de dingen die je als stadspredikant hoort en ziet?
Ik wil een plan verzinnen om dat wat ik doe ten goede te laten komen aan de kerk. Dat is een diep verlangen van mij. Ik ga mijn collega-predikanten bij mijn rol betrekken, want ik word een betere stadspredikant als ik profiteer van alle stadse kennis uit mijn kerkelijke netwerk. Het is teamwerk. Ik hoop op mijn beurt wat meer elan terug te geven aan de kerk, als het gaat over gezond zelfvertrouwen en het geloof dat je aan ieder debat iets toe te voegen hebt. Ik geloof met hart en ziel dat wij als kerk enorm kunnen bijdragen aan het leven van alle Amsterdammers, op alle thema’s.
Zijn er daarbij onderwerpen taboe? Heeft de discussie over, zeg, recreatief drugsgebruik raakvlakken met de kerk?
Ik kan bij voorbaat geen ‘verboden’ thema’s verzinnen. Mijn kader is dat van Sam Wells, een Londense theoloog. Volgens hem kunnen dominees het het beste over drie thema’s hebben: de actualiteit, de vraag wat het is om mens te zijn en kwetsbaarheid. Een onderwerp als drugs past denk ik in alle drie. Daarbij wil ik me niet laten vangen in een politieke of morele overtuiging. Ik ben nu van veel mensen predikant. Zij zijn slim genoeg om zelf hun keuzes te maken. Ik wil ze alleen inspireren en uitdagen, soms op een kritische manier. De Bijbel is een oud boek, er staan weinig kant-en-klare antwoorden in op vragen van nu, die moeten we zelf ontdekken. Gelukkig maar.
Je schreef op LinkedIn dat je als stadspredikant de kerk wilt herdefiniëren. Dat klinkt als een flinke klus.
Het is de kracht van de christelijke kerk dat ze steeds opnieuw uitvindt hoe je in heel verschillende contexten over God, Jezus en Heilige Geest kunt spreken in begrijpelijke taal. Wat dat betreft hebben we de boel laten verslonzen, vind ik. Ook ik ben te lui geweest. Er is daarom werk aan de winkel – dat zeg ik allereerst tegen mijzelf. De statistieken lijken te zeggen dat de kerk op den duur uit de stad kan verdwijnen, maar het is nog niet te laat. Kerk en stad zitten vol elan en creativiteit. We hebben nog lang niet alles geprobeerd, we beginnen nog maar net!
Tim Vreugdenhil nodigt u uit om mee te denken over zijn taak als stadspredikant. Mail uw ideeën naar stadspredikant@protestantsamsterdam.nl
tekst: Harmen Brethouwer
Foto: Marloes van Doorn
